Nhảy Dù Từ Độ Cao Lớn Và Những Tai Nạn Đáng Báo Động Tại Việt Nam

Trong những năm gần đây, môn thể thao nhảy dù từ độ cao lớn đang trở thành xu hướng được giới trẻ Việt Nam ưa chuộng. Tuy nhiên, hàng loạt tai nạn thương tâm xảy ra đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về an toàn trong lĩnh vực này. Theo thống kê từ Cục Hàng không Dân dụng Việt Nam, từ 2018 đến 2023 đã xảy ra 17 vụ tai nạn nhảy dù nghiêm trọng, khiến 9 người tử vong và 23 người bị thương nặng.

Nguyên nhân chính dẫn đến các tai nạn thường tập trung vào ba yếu tố: thiết bị, con người và môi trường. Nhiều trung tâm dịch vụ sử dụng dù tập kém chất lượng đã qua sửa chữa nhiều lần. Báo cáo kiểm định năm 2022 cho thấy 35% thiết bị nhảy dù tại các câu lạc bộ tư nhân không đạt chuẩn an toàn quốc tế. Về phía nhân sự, tình trạng huấn luyện viên "chạy chỉ tiêu" cấp chứng chỉ nhanh đang là vấn đề nhức nhối. Một khảo sát của Hiệp hội Thể thao Mạo hiểm cho thấy 40% hướng dẫn viên tại các địa phương chưa qua đào tạo bài bản.

Điển hình là vụ tai nạn thảm khốc tại Đà Nẵng tháng 8/2019 khi cặp dù chính và dù phụ của vận động viên Nguyễn Văn Hùng (24 tuổi) đồng thời gặp trục trặc ở độ cao 3,000m. Dù được sản xuất từ năm 2015 đã vượt quá thời hạn sử dụng 2 năm nhưng vẫn được đưa vào vận hành. Hậu quả là cú rơi tự do từ 1,500m khiến nạn nhân tử vong tức thì. Một trường hợp khác tại TP.HCM tháng 11/2021, nhóm 6 người nhảy dù tandem đã gặp nạn do lỗi đóng gói dù, may mắn chỉ có 2 người bị gãy xương đa chấn thương.

Yếu tố thời tiết bất thường cũng đóng vai trò quan trọng. Vụ tai nạn tập thể tại Mũi Né tháng 3/2022 xảy ra khi 3 vận động viên gặp phải luồng gió giật mạnh đột ngột làm rối dù. Dù đã kích hoạt dù phụ nhưng khoảng cách mặt đất chỉ còn 400m không đủ cho quá trình triển khai an toàn. Sự cố này đã làm dấy lên tranh cãi về việc thiếu hệ thống cảnh báo thời tiết thời gian thực tại các điểm nhảy dù.

Hệ lụy từ những tai nạn này đang tác động tiêu cực đến ngành thể thao mạo hiểm non trẻ của Việt Nam. Nhiều dự án đầu tư trị giá hàng triệu USD vào các khu liên hợp nhảy dù đã bị đình hoãn. Tỷ lệ khách hàng đăng ký nhảy dù giảm 45% trong năm 2023 theo số liệu từ Sở Văn hóa Thể thao các tỉnh. Đặc biệt, các công ty bảo hiểm bắt đầu siết chặt điều khoản liên quan đến môn thể thao này, nhiều trường hợp từ chối bồi thường với lý do "rủi ro cao".

Để khắc phục tình trạng này, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cần xây dựng bộ tiêu chuẩn an toàn đặc thù cho nhảy dù, tham chiếu các quy định của Liên đoàn Nhảy dù Thế giới (FAI). Các trung tâm đào tạo phải tăng cường giờ thực hành với thiết bị mô phỏng tình huống khẩn cấp. Việc kiểm định thiết bị cần được thực hiện định kỳ 6 tháng/lần thay vì 1 năm như hiện nay.

Ứng dụng công nghệ 4.0 vào quản lý an toàn là xu hướng tất yếu. Hệ thống GPS định vị vận động viên, cảm biến theo dõi trạng thái dù tự động, và nút khẩn cấp phát tín hiệu SOS là những công nghệ cần được triển khai. Tại Thái Lan, việc lắp đặt camera hành trình trên mũ bảo hiểm đã giúp giảm 30% tai nạn liên quan đến lỗi kỹ thuật.

Về phía người tham gia, cần nâng cao ý thức tự bảo vệ. Không nên ham rẻ mà lựa chọn các gói dịch vụ không rõ nguồn gốc. Việc khai báo tiền sử bệnh tim mạch, thần kinh phải được thực hiện nghiêm túc. Các chuyên gia khuyến cáo nên tham gia khóa huấn luyện cơ bản ít nhất 12 giờ trước khi nhảy dù độc lập.

Những bài học xương máu từ các vụ tai nạn nhảy dù cần trở thành kim chỉ nam cho sự phát triển bền vững của ngành thể thao mạo hiểm. Chỉ khi đảm bảo được yếu tố an toàn tuyệt đối, môn thể thao đầy tính nghệ thuật và trải nghiệm này mới thực sự cất cánh tại thị trường Việt Nam.