Hành Trình Bền Vững: Nói Không Với Phượt "Bừa Bãi" Và Bảo Vệ Di Sản Thiên Nhiên

Trong những năm gần đây, trào lưu "phượt" – du lịch tự phát, không kế hoạch – đã trở thành hiện tượng phổ biến trong giới trẻ Việt Nam. Tuy nhiên, đằng sau những bức ảnh "sống ảo" lung linh và trải nghiệm "độc – lạ" là hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng đối với môi trường, văn hóa và an toàn cá nhân. Bài viết này phân tích sâu về mặt trái của phượt "bừa bãi" và đề xuất giải pháp để biến hành trình khám phá thành hành động có trách nhiệm.

1. Phượt "bừa bãi": Lợi bất cập hại

Khái niệm "đi để trưởng thành" đang bị biến tướng thành những chuyến đi thiếu chuẩn bị. Nhiều nhóm phượt tự tổ chức xâm nhập vào khu vực rừng núi hẻo lánh, bãi biển hoang sơ mà không hiểu rõ quy định địa phương. Hậu quả là rác thải nhựa, vỏ đồ hộp chất đống tại các điểm cắm trại, thậm chí gây cháy rừng do đốt lửa bừa bãi. Tại Vườn Quốc Gia Ba Vì, nhà chức trách đã thu gom hơn 2 tấn rác chỉ sau một mùa phượt cao điểm – con số gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh.

Không chỉ môi trường, văn hóa bản địa cũng chịu tổn thương. Nhiều phượt thủ thiếu tôn trọng phong tục địa phương: mặc trang phục phản cảm khi vào làng dân tộc, tự ý chụp ảnh người già mà không xin phép. Một già làng ở Mộc Châu từng chia sẻ: "Khách trẻ đến như bão, ồn ào rồi đi, chỉ để lại sự xáo trộn".

2. Từ "Phượt" Đến "Du Lịch Bền Vững": Thay Đổi Tư Duy

Thay vì bài xích phượt, cần định hướng giới trẻ chuyển sang mô hình du lịch bền vững. Điều này bắt đầu từ việc lên kế hoạch chi tiết:

• Nghiên cứu trước khi đi: Tìm hiểu quy định cấm túi nilon tại Sa Pa hay lệnh hạn chế đốt lửa ở Cát Bà.
• Tuân thủ nguyên tắc "không để lại dấu vết": Mang theo túi đựng rác cá nhân, sử dụng vật dụng tái chế.
• Tôn trọng văn hóa bản địa: Học vài câu chào bằng tiếng dân tộc, hỏi ý kiến trước khi chụp ảnh.

Các doanh nghiệp lữ hành cần vào cuộc bằng cách thiết kế tour "phượt có trách nhiệm", kết hợp dọn rác cùng người dân hoặc tổ chức workshop về bảo tồn. Năm 2023, một công ty tại Đà Lạt đã thí điểm tour "Trekking sinh thái", thu hút 500 bạn trẻ tham gia trồng 1.000 cây thông thay vì chỉ chụp ảnh sống ảo.

3. Cơ Chế Pháp Lý: Rào Chắn Cần Thiết

Bên cạnh ý thức cá nhân, cần có chế tài mạnh từ cơ quan quản lý:

• Phạt nặng hành vi xả rác: Áp dụng mức phạt 5-7 triệu đồng tại các khu bảo tồn, tịch thu thiết bị nếu vi phạm an toàn.
• Giới hạn số lượng khách: Như mô hình đăng ký trước 48h ở Hang Sơn Đoòng.
• Xây dựng ứng dụng cảnh báo: Hiển thị vùng cấm camping hoặc khu vực dễ sạt lở trên bản đồ số.

4. Những Câu "Khẩu Hiệu" Kích Hoạt Thay Đổi

Để truyền thông hiệu quả, cần những slogan ngắn gọn mà sắc bén:

• "Phượt đỉnh cao là không để lại dấu chân – chỉ để lại tình yêu thiên nhiên!"
• "Tự do không đồng nghĩa với vô kỷ luật – bạn có 5 giây chụp ảnh, thiên nhiên mất 5 năm hồi phục."
• "Đi để thấu hiểu – không phải đi để chinh phục."

Kết: Hành Trình Thực Sự Bắt Đầu Từ Trách Nhiệm

Mỗi bước chân phượt có thể trở thành "mầm bệnh" hủy hoại môi trường, hoặc hạt giống cho ý thức du lịch văn minh. Thay vì chạy theo trào lưu, hãy biến mỗi chuyến đi thành cơ hội giao hòa có trách nhiệm với thiên nhiên – bởi những danh lam thắng cảnh hôm nay không chỉ là điểm check-in, mà là di sản cho thế hệ mai sau.