Đi chung xe du lịch có vi phạm pháp luật không và cách xử lý khi gặp vấn đề?

Trong những năm gần đây, hình thức "phượt ghép xe" đã trở thành xu hướng được giới trẻ Việt Nam ưa chuộng nhờ tính tiết kiệm và linh hoạt. Tuy nhiên, việc tổ chức hoặc tham gia các chuyến đi chung xe không đăng ký đang đặt ra nhiều câu hỏi về tính pháp lý. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp luật liên quan và hướng dẫn cách xử lý khi gặp tình huống phát sinh.

1. Bản chất pháp lý của phượt ghép xe Theo Điều 3 Nghị định 10/2020/NĐ-CP, hoạt động vận tải bằng xe ô tô được định nghĩa là việc sử dụng phương tiện để vận chuyển hành khách, hàng hóa có thu phí. Điều này có nghĩa nếu người tổ chức chuyến đi thu tiền từ thành viên tham gia vượt quá mức chi phí thực tế (xăng dầu, phí đường bộ), hành vi này có thể bị coi là "vận tải trái phép" theo khoản 5 Điều 21 Nghị định 100/2019/NĐ-CP.

2. Các trường hợp vi phạm thường gặp

• Tổ chức ghép xe qua ứng dụng không được cấp phép
• Thu tiền vượt 150% chi phí thực tế
• Sử dụng xe cá nhân chở quá 4 khách thường xuyên
• Thiếu hợp đồng dịch vụ rõ ràng

3. Chế tài xử phạt Theo Điều 30 Nghị định 123/2021/NĐ-CP, mức phạt cho hành vi vận tải trái phép có thể lên đến:

• 8-10 triệu đồng với cá nhân
• 16-18 triệu đồng với tổ chức
• Tước quyền sử dụng giấy phép lái xe đến 3 tháng

4. Quy trình xử lý khi bị kiểm tra Nếu bị lực lượng chức năng yêu cầu dừng xe:

• Giữ bình tĩnh, xuất trình đầy đủ giấy tờ
• Ghi lại biên bản bằng camera điện thoại
• Yêu cầu giải thích rõ điều luật áp dụng
• Không ký biên bản nếu không đồng ý với nội dung
• Liên hệ luật sư hoặc Trung tâm trợ giúp pháp lý 1900.6198

5. Biện pháp phòng ngừa rủi ro Để tham gia ghép xe an toàn:

• Chỉ chia sẻ chi phí trực tiếp (xăng, phí cầu đường)
• Lập biên nhận thanh toán có chữ ký tất cả thành viên
• Sử dụng ứng dụng được Bộ GTVT cấp phép (như Be, Grab)
• Tránh các nhóm ghép xe yêu cầu đặt cọc qua ví điện tử cá nhân

6. Giải pháp pháp lý cho tổ chức Các công ty muốn kinh doanh dịch vụ này cần:

• Đăng ký kinh doanh vận tải hành khách
• Lắp đặt thiết bị giám sát hành trình
• Mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự
• Tuân thủ quy định về biểu giá cước

7. Xu hướng pháp lý mới Bộ Giao thông Vận tải đang xem xét sửa đổi Nghị định 10 để:

• Cho phép chia sẻ phương tiện cá nhân có điều kiện
• Quy định trần 200% chi phí thực tế
• Áp dụng công nghệ blockchain trong quản lý giao dịch

8. Trường hợp điển hình Tháng 3/2023, một nhóm 6 phượt thủ ở Đà Lạt bị phạt 7.5 triệu đồng do dùng xe 7 chỗ chở khách qua ứng dụng Telegram. Bài học rút ra:

• Không sử dụng phương tiện cá nhân cho mục đích thương mại
• Cần phân biệt rõ giữa đi chung và kinh doanh vận tải

9. Tư vấn từ chuyên gia Luật sư Trần Minh Đức (Đoàn Luật sư TP.HCM) khuyến nghị:

• "Người tham gia nên yêu cầu xem giấy phép kinh doanh của tổ chức"
• "Giữ lại mọi bằng chứng giao dịch điện tử"
• "Khiếu nại qua Cổng dịch vụ công quốc gia nếu bị xử phạt oan"

10. Các nguồn tham khảo chính thức

• Cổng thông tin Bộ GTVT: www.mt.gov.vn
• Văn bản pháp luật trên thư viện pháp lý quốc gia: thuvienphapluat.vn
• Đường dây nóng Cục Đăng kiểm Việt Nam: 1900.0328

: Hoạt động ghép xe chỉ hợp pháp khi đảm bảo nguyên tắc phi lợi nhuận và minh bạch. Người tham gia cần nâng cao hiểu biết pháp luật để tránh rủi ro không đáng có, đồng thời đề xuất với cơ quan chức năng hoàn thiện hành lang pháp lý cho loại hình du lịch tiết kiệm này.