Biện Pháp Sơ Cứu Khi Say Nắng Mất Nước Khẩn Cấp
Khi nhiệt độ môi trường tăng cao đột ngột kèm độ ẩm thấp, cơ thể dễ rơi vào trạng thái mất cân bằng nhiệt. Tình trạng say nắng kết hợp mất nước thường xảy ra ở người lao động ngoài trời, vận động viên hoặc trẻ em chơi đùa dưới nắng gắt mà không được bổ sung chất lỏng kịp thời. Nhận biết sớm các dấu hiệu và xử lý đúng cách trong "giờ vàng" có thể cứu sống nạn nhân.
Triệu chứng ban đầu thường biểu hiện qua da nóng ran nhưng không đổ mồ hôi, môi khô nứt nẻ kèm cảm giác khát dữ dội. Một số trường hợp xuất hiện chuột rút cơ bắp do thiếu hụt điện giải, mắt lờ đờ nhìn mờ và nhịp tim tăng nhanh bất thường. Khi hệ thần kinh trung ương bị ảnh hưởng, nạn nhân có thể lú lẫn, nói lắp hoặc mất ý thức hoàn toàn.
Trong tình huống khẩn cấp, việc đầu tiên cần thực hiện là di chuyển người bệnh đến khu vực râm mát trong vòng 3-5 phút. Sử dụng quạt điện hoặc vật dụng có sẵn như bìa carton để tạo luồng gió nhân tạo, đồng thời cởi bớt trang phục dày. Chườm khăn ướt lên các vùng có mạch máu lớn như cổ, nách và bẹn giúp giảm nhiệt độ cốt lõi, lưu ý không dùng nước đá trực tiếp vì có thể gây co mạch đột ngột.
Bổ sung chất lỏng cần tiến hành từ từ thông qua đường uống nếu nạn nhân còn tỉnh táo. Pha 1/2 thìa cà phê muối với 500ml nước ấm cùng 2 thìa đường để tái cân bằng natri và glucose. Tránh dùng đồ uống chứa cồn hoặc caffeine vì chúng làm tăng bài tiết nước tiểu. Đối với trường hợp bất tỉnh, tuyệt đối không cố đổ nước vào miệng để phòng nguy cơ sặc phổi.
Theo nghiên cứu của Viện Y học Nhiệt đới TP.HCM, phương pháp làm mát bằng nước ấm 25-30°C cho hiệu quả giảm thân nhiệt nhanh hơn 40% so với nước lạnh. Kỹ thuật này đặc biệt hữu ích khi xử lý cho trẻ em hoặc người cao tuổi có làn da nhạy cảm. Sau khi sơ cứu ban đầu, cần theo dõi nhiệt độ trực tràng mỗi 10 phút bằng nhiệt kế chuyên dụng cho đến khi về mức 38°C.
Phòng ngừa luôn là chiến lược tối ưu. Người làm việc ngoài trời nên trang bị mũ rộng vành có lớp lót cách nhiệt, mặc quần áo sáng màu làm từ sợi tre hoặc cotton thoáng khí. Cứ 20 phút nên nghỉ giải lao 5 phút ở nơi có bóng râm, kết hợp uống 200ml nước dừa tươi hoặc oresol pha loãng. Những ngày nắng nóng đỉnh điểm, nên tránh hoạt động thể lực mạnh trong khoảng 11h-15h khi tia UV đạt mức nguy hiểm.
Thiết bị cảnh báo sốc nhiệt cá nhân đang trở thành xu hướng tại các quốc gia Đông Nam Á. Thiết bị nhỏ gọn này tích hợp cảm biến đo nhiệt độ da và độ ẩm, phát tín hiệu rung khi phát hiện dấu hiệu mất nước nghiêm trọng. Công nghệ này đã được ứng dụng thành công cho đội ngũ công nhân xây dựng tại Singapore, giảm 35% ca cấp cứu do say nắng trong năm 2023.
Trường hợp cần vận chuyển đến cơ sở y tế, nên duy trì các biện pháp hạ nhiệt trong suốt quá trình di chuyển. Dùng túi chườm gel đặt dọc theo cột sống, đồng thời quấn chăn ướt quanh chi dưới để làm chậm quá trình tổn thương tế bào. Bác sĩ Nguyễn Thị Lan Hương (Bệnh viện Bạch Mai) khuyến cáo: "Việc truyền dịch tĩnh mạch cần được thực hiện bởi nhân viên y tế có chuyên môn, tránh tự ý tiêm tại nhà gây phù não hoặc rối loạn điện giải".
Hiểu biết về các kỹ thuật sơ cứu cơ bản kết hợp với trang thiết bị phù hợp sẽ giảm thiểu rủi ro trong mùa nắng nóng. Mỗi gia đình nên trang bị bộ dụng cụ khẩn cấp gồm nhiệt kế điện tử, gói bù điện giải dạng viên sủi và hướng dẫn sơ cứu bằng hình ảnh để sử dụng khi cần thiết.
Các bài viết liên qua
- Hành Trình Khám Phá Di Tích Chiến Tranh Giữa Rừng Già
- Khám Phá Văn Hóa Chăm Pa Trên Những Con Đường Cổ
- Cách Chuẩn Bị Túi Cứu Thương Cho Chuyến Du Lịch Rừng Nhiệt Đới
- Phát Triển Kỹ Năng Sống Cho Trẻ Qua Hoạt Động Ngoài Trời
- Biện Pháp Sơ Cứu Khi Say Nắng Mất Nước Khẩn Cấp
- Khám Phá Hang Động Đông Nam Á Top Điểm Đến Ấn Tượng
- Hướng Dẫn Chọn Gậy Leo Núi Phù Hợp Địa Hình Việt Nam
- Du Khách Trên Đường Mòn Hồ Chí Minh Bản Sao
- Khám Phá Rừng Đom Đóm Việt Nam Trong Đêm Huyền Ảo
- Hướng dẫn điểm dạy kitesurfing Việt Nam