Báo Cáo Trải Nghiệm Công Nhân Tàu Cá Thời Vụ

Trong bối cảnh ngành thủy sản Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, tôi quyết định trải nghiệm công việc phụ tá trên tàu cá tại vùng biển Phan Thiết. Đây không chỉ là cơ hội tiếp xúc với nghề biển truyền thống mà còn giúp tôi thấu hiểu những thách thức ít người biết đến phía sau mỗi chuyến ra khơi.

Buổi đầu tiên bắt đầu từ 3 giờ sáng khi trưởng tàu đánh thức cả đội. Không khí lạnh buốt cùng mùi dầu máy nồng đặc khiến tôi choáng váng. Công việc chính trong ngày bao gồm sắp xếp lưới, phụ bếp và hỗ trợ phân loại hải sản. Đôi tay tê cứng vì tiếp xúc với nước biển lạnh giá suốt 4 tiếng liên tục khiến tôi mới thấm thía câu nói "cơm bờm cơm bữa" của dân chài lâu năm.

Điều bất ngờ nhất là kỹ thuật quăng lưới chữ T độc đáo mà thuyền trưởng dạy. Mỗi động tác đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay và chân, sai lệch vài centimet có thể khiến mẻ lưới trượt khỏi vị trí mong muốn. Sau 20 lần thử nghiệm thất bại, tôi mới cảm nhận được nhịp điệu của sóng biển qua từng sợi dây thừng nhuốm màu muối mặn.

Thử thách lớn nhất đến từ những cơn sóng ngầm bất chợt vào ngày thứ ba. Con tàu chao đảo dữ dội khiến nhiều thành viên say sóng. Tôi học được mẹo nhai gừng tươi và chườm khăn ấm sau gáy từ các thủy thủ kỳ cựu - phương pháp dân gian hiệu quả hơn cả thuốc Tây. Khoảnh khắc mặt trời ló dạng sau cơn bão, cả đoàn reo hò khi kéo lên mẻ cá ngừ đại dương nặng gần 2 tấn, tôi chợt hiểu vì sao ngư dân gọi biển cả là "bà mẹ thiêng liêng".

Qua 10 ngày làm việc, bài học quý giá nhất không nằm ở kỹ năng đánh bắt mà là triết lý sống của những người làm nghề biển. Họ dạy tôi cách lắng nghe tiếng gió để dự báo thời tiết, phân biệt 12 loại mây khác nhau và đặc biệt là tinh thần "một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ". Những bữa cơm chung giữa biển khơi với món cá nướng muối ớt đơn sơ trở thành kỷ niệm khó phai trong ký ức.

Hành trình này cũng hé lộ mặt tối của ngành thủy sản: hệ thống bảo hiểm lao động chưa hoàn thiện, nguy cơ tai nạn do thiết bị lỗi thời và áp lực cạnh tranh từ tàu cá công suất lớn. Nhiều ngư dân trẻ đang dần rời bỏ nghề truyền thống, đặt ra câu hỏi về tính bền vững của làng chài quy mô nhỏ.

Kết thúc chuyến đi, tôi mang về không chỉ làn da cháy nắng hay bàn tay chai sạn mà còn là góc nhìn đa chiều về nghề nghiệp tưởng chừng đơn giản này. Trải nghiệm này như lời nhắc nhở về giá trị của từng con tôm con cá trên mâm cơm gia đình - đó không chỉ là thành quả lao động mà còn ẩn chứa bao mồ hôi và hiểm nguy của những con người thầm lặng nơi đại dương.

Công việc tạm thời trên tàu cá đã thay đổi hoàn toàn nhận thức của tôi về khái niệm "lao động chân tay". Đằng sau vẻ đẹp lãng mạn của sóng biển trăng tròn là cả hệ thống tri thức dân gian phức tạp được đúc kết qua hàng thế kỷ, xứng đáng được nghiên cứu và bảo tồn như di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc.