Cách Phòng Tránh Sét Đánh Trong Mùa Mưa Tại Việt Nam

Mùa mưa tại Việt Nam thường đi kèm với những cơn dông sét nguy hiểm, đặc biệt ở khu vực đồng bằng và trung du. Theo thống kê từ Cục Khí tượng Thủy văn, trung bình mỗi năm có khoảng 200 vụ tai nạn liên quan đến sét đánh, trong đó 70% xảy ra từ tháng 5 đến tháng 9. Việc trang bị kiến thức và dụng cụ phòng chống sét trở thành yêu cầu thiết yếu để bảo vệ tính mạng và tài sản.

Một trong những thiết bị quan trọng nhất là hệ thống chống sét cho công trình. Khác với loại cột thu lôi truyền thống, công nghệ hiện đại sử dụng đầu thu lôi phát xạ sớm (ESE) có khả năng phát hiện điện trường từ xa 50-100 mét. Khi lắp đặt cần đảm bảo góc bảo vệ 45 độ so với đỉnh mái, đồng thời kết nối dây dẫn xuống hệ thống tiếp địa có điện trở dưới 10Ω. Các chuyên gia khuyến cáo nên kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần, đặc biệt sau các trận mưa lớn.

Đối với hoạt động ngoài trời, trang phục chống sét bằng vật liệu dẫn điện thấp như vải sợi carbon trở thành giải pháp hữu hiệu. Nghiên cứu từ Đại học Bách khoa Hà Nội chỉ ra rằng loại vải này có thể giảm 80% nguy cơ tổn thương do dòng điện sét lan truyền. Khi di chuyển trong mưa, nên mang theo ủng cao su cách điện dày ít nhất 3cm, tránh sử dụng ô làm bằng kim loại. Một mẹo ít người biết là đặt ví da dưới chân khi ngồi trong ô tô - lớp da thuộc có tác dụng cách điện tạm thời.

Công nghệ IoT đang mở ra hướng tiếp cận mới trong cảnh báo sét. Các thiết bị như máy dò sét cầm tay EM-100 có thể phát hiện tia sét trong bán kính 40km, gửi thông báo qua ứng dụng điện thoại 30 giây trước khi xảy ra phóng điện. Tại khu vực nông thôn, việc lắp đặt chuông báo sét tự động sử dụng năng lượng mặt trời đang được triển khai tại 15 tỉnh thành, giúp người dân kịp thời tìm nơi trú ẩn.

Một sai lầm phổ biến là quan niệm "trú mưa dưới cây to sẽ an toàn". Thực tế, cây cối thu hút sét do chứa nhiều ion dương. Thay vào đó, nên tìm các công trình xây dựng có hệ khung thép hoặc xe ô tô đóng kín cửa. Khi không có nơi trú ẩn, tư thế ngồi xổm hai chân chụm lại, tay bịt tai có thể giảm 50% tác động của sóng xung kích từ sét đánh.

Chính phủ Việt Nam đang thúc đẩy dự án lắp đặt 5,000 trạm đo sét tự động đến năm 2025, kết hợp với hệ thống cảnh báo qua loa phát thanh xã. Người dân có thể đăng ký nhận tin nhắn cảnh báo sét miễn phí bằng cách soạn tin DK SEN gui 1566. Các hộ gia đình ở khu vực thường xuyên có sét đánh nên đầu tư thiết bị cắt sét cho đường dây điện, ống nước bằng kim loại.

Việc kết hợp giữa công nghệ hiện đại và kinh nghiệm dân gian mang lại hiệu quả phòng chống tối ưu. Trồng cây xoan quanh nhà không chỉ tạo bóng mát mà còn giúp tiêu tán điện tích nhờ đặc tính dẫn điện của gỗ. Bí quyết rắc muối quanh nhà của người Dao đỏ thực chất có cơ sở khoa học - các ion natri clorua giúp trung hòa điện trường.

Tổng cục Phòng chống Thiên tai khuyến cáo mỗi hộ gia đình cần dự trữ bộ sơ cứu điện giật gồm găng tay cách điện, băng y tế khử trùng và thuốc chống sốc. Các trường học nên tổ chức diễn tập phòng sét ít nhất 2 lần/năm, đặc biệt chú ý đến khu vực sân chơi và nhà vệ sinh ngoài trời. Qua đó nâng cao ý thức cộng đồng, giảm thiểu rủi ro trong mùa mưa bão.