Trải Nghiệm Phụ Việc Trên Tàu Đánh Cá

Chiếc tàu gỗ cũ kỹ lắc lư theo từng đợt sóng, mùi mặn chát của biển khơi xộc thẳng vào cổ họng khi tôi bước chân lên boong. Đây là ngày đầu tiên tôi làm phụ việc cho chuyến đánh bắt kéo dài 3 ngày 2 đêm ở vùng biển Phan Thiết - nơi những ngư dân gọi vui là "vương quốc cá cơm".

5 giờ sáng, tiếng máy nổ giòn tan xé toang màn sương. Anh Thắng - thuyền trưởng kiêm chủ tàu - vừa xoay bánh lái vừa hét vào tai tôi: "Mày nhớ kỹ, ở đây không có khái niệm ngày đêm, chỉ có ca trực và giấc ngủ chập chờn!" Công việc đầu tiên của tôi là phân loại lưới. Những chiếc lưới lồng lộn như mạng nhện khổng lồ, mỗi mắt lưới đều dính đầy vảy cá lấp lánh từ chuyến đi trước.

Đến trưa, mặt trời thiêu đốt khiến boong tàu nóng như chảo lửa. Tay tôi bắt đầu phồng rộp vì kéo lưới, mồ hôi mặn chát hòa với nước biển tạo thành những vệt trắng loang lổ trên áo. Bữa cơm đầu tiên trên tàu là món cá ngừ kho nghệ ăn với cơm nguội, nhưng chưa kịp nuốt trôi thì tiếng chuông báo động vang lên. Mẻ lưới đầu tiên đã đầy ắp những chú cá cơm bạc trắng giãy đành đạch.

Công đoạn phân loại diễn ra trong tiếng máy nổ ầm ì. Tôi phải nhanh tay tách riêng cá cơm, mực ống và những loài hải sản khác. Anh Tư - ngư phủ 20 năm kinh nghiệm - chỉ cho tôi mẹo nhận biết cá tươi: "Con nào mắt trong veo như pha lê, mang đỏ tươi như hoa phượng thì mới đạt chuẩn xuất khẩu". Đôi tay ông thoăn thoắt như nghệ sĩ dương cầm, trong khi tôi vẫn loay hoay với chiếc kéo cắt mang cá.

Đêm đầu tiên trên biển là trải nghiệm không thể nào quên. Sóng đánh dồn dập vào mạn tàu, tiếng gió rít qua khe vách gỗ nghe như tiếng còi tàu ma. Tôi vật vờ trong căn buồng ngập mùi dầu máy, cố chợp mắt được vài phút lại giật mình tỉnh giấc vì tiếng động cơ thay đổi tông. Ngoài khơi, bầu trời sao sáng đến mức có thể đọc sách dưới ánh trăng.

Ngày thứ hai bắt đầu bằng sự cố bất ngờ. Khi đang kéo lưới ở độ sâu 15m, dây tời đột ngột đứt phựt. Cả khoang tàu chao đảo dữ dội, thùng nhựa đựng cá đổ ào xuống sàn. Trong tích tắc, anh Thắng nhảy phắt lên bệ máy, hai tay xoay bánh lái điêu luyện như tay đua công thức 1. "Ra đây giữ thăng bằng cho thùng nước đá!" - giọng ông vang lên đanh như thép. Lần đầu tiên tôi hiểu thế nào là "làm việc trong tình trạng khẩn cấp".

Những giờ cuối cùng trên tàu là công đoạn vệ sinh. Nước biển lạnh buốt xối xả lên boong, bàn chải sắt cọ sàn kêu ken két. Mùi tanh nồng nặc của cá hòa với mùi dầu diesel tạo thành thứ mùi đặc trưng khó tả. Khi cập bến, đôi tay tôi đã sưng đỏ vì muối biển, quần áo dính đầy vảy cá lấp lánh như trang phục trình diễn.

Trải nghiệm 72 giờ làm phụ thuyền cho tôi bài học về sự tôn trọng. Mỗi con cá trên đĩa ăn tối đều thấm đẫm mồ hôi, nước mắt và cả máu của những ngư dân. Đâu đó trong tiếng sóng vỗ triền miên, tôi ngộ ra rằng biển cả không chỉ ban tặng mà còn đòi hỏi sự dũng cảm xứng đáng. Nhìn đoàn thuyền nối đuôi nhau ra khơi trong hoàng hôn, tôi thầm cảm ơn vì đã có cơ hội chạm vào một phần đời sống thực sự của biển.