So Sánh Nhu Cầu Trang Bị Quân Sự Việt Nam Và Thái Lan

Trong bối cảnh địa chính trị Đông Nam Á đang chuyển biến phức tạp, việc phân tích nhu cầu trang bị quân sự của các quốc gia trở thành chủ đề thu hút sự quan tâm. Việt Nam và Thái Lan, hai nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng nhanh, đồng thời đều đối mặt với những thách thức an ninh riêng biệt, đã xây dựng chiến lược quốc phòng với định hướng trang bị khác nhau. Sự khác biệt này không chỉ phản ánh yếu tố địa lý mà còn liên quan đến tầm nhìn chiến lược và nguồn lực tài chính.

Bối cảnh địa chiến lược
Việt Nam, với đường bờ biển dài hơn 3.260 km và vị trí tiếp giáp Biển Đông, luôn ưu tiên phát triển năng lực hải quân và phòng thủ bờ biển. Các tàu tuần tra tên lửa, hệ thống radar giám sát hàng hải, cùng tàu ngầm lớp Kilo được xem là trụ cột trong kế hoạch hiện đại hóa. Trong khi đó, Thái Lan tập trung vào cân bằng lợi ích tại khu vực sông Mekong và biên giới phía Bắc, dẫn đến việc đầu tư mạnh vào thiết bị phòng không di động và máy bay chiến đấu đa năng như F-16V.

Khác biệt về ưu tiên trang bị
Lực lượng không quân Việt Nam chủ yếu dựa vào dòng máy bay tiêm kích Su-30MK2, phù hợp với nhiệm vụ bảo vệ không phận rộng lớn. Gần đây, việc thử nghiệm UAV trinh sát nội địa cho thấy hướng tiếp cận tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả. Ngược lại, Thái Lan đẩy mạnh hợp tác với NATO thông qua việc mua hệ thống điều khiển hỏa lực Thales của Pháp và tên lửa đối không AIM-120C, phản ánh xu hướng tích hợp công nghệ phương Tây.

Về phương tiện mặt đất, Quân đội Nhân dân Việt Nam ưa chuộng xe tăng T-90S có khả năng thích ứng với địa hình rừng núi, trong khi Lục quân Hoàng gia Thái Lan chọn xe bọc thép Stryker M1128 của Mỹ nhằm tăng cường tính cơ động trong đô thị hóa. Sự lựa chọn này cho thấy sự khác biệt trong kịch bản tác chiến dự kiến: Việt Nam chuẩn bị cho xung đột quy mô lớn, còn Thái Lan tập trung vào phản ứng nhanh với các mối đe dọa phi truyền thống.

Yếu tố công nghệ và nội địa hóa
Chính sách tự chủ sản xuất vũ khí của Việt Nam thể hiện rõ qua nhà máy Z111 chế tạo súng bộ binh, cùng dự án phát triển tên lửa chống hạm VCM-01. Thái Lan tuy có ngành công nghiệp quốc phòng phát triển hơn với công ty DTI (Defense Technology Institute), nhưng vẫn phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu cho hệ thống vũ khí phức tạp. Điều này dẫn đến khác biệt trong chiến lược dự trữ: Việt Nam tích trữ vật tư sản xuất trong nước, trong khi Thái Lan duy trì kho dự trữ thiết bị nguyên chiếc.

Tác động từ quan hệ đối tác
Việc Việt Nam đa dạng hóa đối tác quốc phòng qua thỏa thuận với Ấn Độ về đào tạo tàu ngầm và hợp tác với Israel trong lĩnh vực điện tử quân sự tạo ra lợi thế công nghệ lai. Thái Lan lại duy trì liên minh truyền thống với Mỹ, đồng thời mở rộng mua sắm từ Trung Quốc như tàu frigate Type 071E, cho thấy cách tiếp cận "cân bằng mềm" nhằm tránh lệ thuộc vào một bên.

Thách thức tài chính và định hướng tương lai
Ngân sách quốc phòng của Việt Nam (khoảng 5-6 tỷ USD/năm) chỉ bằng 60% so với Thái Lan (8-9 tỷ USD), dẫn đến việc Hà Nội phải ưu tiên mua thiết bị có tính đa dụng cao. Trong khi Bangkok có thể chi trả cho hệ thống phòng thủ tầng lớp như THAAD, Việt Nam tập trung nâng cấp hệ thống pháo phản lực BM-21 để bù đắp khoảng trống hỏa lực.

Dự báo đến năm 2030, hai nước sẽ tiếp tục đi theo lộ trình khác biệt: Việt Nam đầu tư vào hệ thống chỉ huy tự động hóa (C4ISR) và vũ khí chống xâm nhập, còn Thái Lan phát triển năng lực phản ứng nhanh thông qua trực thăng vũ trang và thiết bị không người lái tầm trung. Sự phân kỳ này không chỉ phản ánh nhu cầu an ninh cụ thể mà còn là bài học từ lịch sử đấu tranh và mô hình phát triển kinh tế - xã hội đặc thù.