Nhóm Du Lịch Bụi Có Được Coi Là Tổ Chức Du Lịch Không?

Trong bối cảnh du lịch tự túc ngày càng phát triển tại Việt Nam, khái niệm "nhóm du lịch bụi" đã trở nên quen thuộc với nhiều người. Tuy nhiên, vẫn tồn tại tranh cãi về việc liệu hình thức này có được xem là hoạt động tổ chức du lịch chuyên nghiệp hay không. Bài viết phân tích góc độ pháp lý và thực tiễn để làm rõ vấn đề này.

Bản chất của nhóm du lịch bụi
Nhóm du lịch bụi thường hình thành từ nhóm bạn bè hoặc người có chung sở thích khám phá. Đặc điểm nổi bật là tính tự nguyện, không có hợp đồng dịch vụ rõ ràng và chi phí được chia đều giữa các thành viên. Một chuyến đi điển hình thường do 1-2 người có kinh nghiệm lên kế hoạch sơ bộ về lộ trình, phương tiện di chuyển và địa điểm lưu trú.

Theo Luật Du lịch Việt Nam 2017, tổ chức du lịch chuyên nghiệp yêu cầu giấy phép kinh doanh lữ hành và phải đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn, bảo hiểm. Điều này tạo ra ranh giới pháp lý rõ rệt giữa hoạt động tự phát của các nhóm bạn và doanh nghiệp du lịch thực thụ.

Rủi ro pháp lý tiềm ẩn
Nhiều trường hợp nhóm du lịch bụi vô tình vi phạm quy định khi thu phí vượt quá mức chia đều chi phí thực tế. Khoản 3 Điều 25 Luật Du lịch quy định rõ: "Tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ lữ hành mà không có giấy phép sẽ bị phạt từ 30-50 triệu đồng". Một vụ việc năm 2022 tại Hà Nội đã xử phạt nhóm tổ chức trekking Fansipan vì thu lợi nhuận từ 15% phí dịch vụ.

Yếu tố định tính quan trọng
Cơ quan chức năng thường xem xét 3 yếu tố chính để xác định tính chất hoạt động:

1. Tần suất tổ chức các chuyến đi
2. Sự tồn tại của cơ cấu lợi nhuận
3. Mức độ chuyên nghiệp trong dịch vụ cung cấp

Trường hợp nhóm chỉ hoạt động vài lần/năm, không có khoản thu nào vượt quá chi phí thực tế, và thiếu các dịch vụ đặc thù như hướng dẫn viên chuyên nghiệp, thường được xem là hoạt động cộng đồng tự phát.

Giải pháp hài hòa cho cả hai bên
Để tránh rủi ro pháp lý, các nhóm du lịch bụi nên:

• Công khai minh bạch các khoản thu chi
• Sử dụng ứng dụng chia tiền thông minh như Splitwise
• Không đăng bài quảng cáo mang tính thương mại
• Mua bảo hiểm du lịch ngắn hạn cho thành viên

Về phía cơ quan quản lý, cần có hướng dẫn cụ thể hơn cho hình thức du lịch cộng đồng này. Dự thảo Nghị định sửa đổi Luật Du lịch 2023 đề xuất bổ sung quy định về "nhóm du lịch phi lợi nhuận" với giới hạn tối đa 15 người/thành viên.

Xu hướng phát triển trong tương lai
Số liệu từ Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho thấy 68% khách du lịch trẻ ưa chuộng hình thức nhóm tự tổ chức. Xu hướng này đòi hỏi sự điều chỉnh linh hoạt từ khung pháp lý hiện hành. Mô hình "du lịch hợp tác xã" đang được thí điểm tại Quảng Ninh, nơi các nhóm có thể đăng ký hoạt động dưới sự bảo trợ của doanh nghiệp lữ hành địa phương.

, ranh giới giữa nhóm du lịch bụi và tổ chức du lịch chuyên nghiệp phụ thuộc vào bản chất hoạt động thực tế hơn là tên gọi. Người tham gia cần nâng cao ý thức pháp luật, trong khi nhà quản lý cần có chính sách hỗ trợ để thúc đẩy loại hình du lịch sáng tạo này phát triển lành mạnh.