Du Lịch Ghép Xe Cùng Bạn Đồng Hành: Liệu Có Vi Phạm Pháp Luật?

Trong những năm gần đây, hình thức du lịch ghép xe cùng nhóm bạn (thường gọi là "phượt") đã trở thành xu hướng được nhiều người trẻ tại Việt Nam ưa chuộng. Tuy nhiên, câu hỏi "ghép xe du lịch có vi phạm pháp luật không" vẫn là chủ đề gây tranh cãi trên các diễn đàn như Zhihu. Bài viết này sẽ phân tích góc độ pháp lý và thực tiễn để làm rõ vấn đề.

Cơ sở pháp lý về hoạt động vận tải
Theo Nghị định 10/2020/NĐ-CP, các hoạt động vận chuyển hành khách có thu phí mà không có giấy phép kinh doanh vận tải đều bị xem là hành vi vi phạm. Điều này đặt ra thách thức cho những nhóm ghép xe tự phát khi thường chia sẻ chi phí xăng dầu, phí đường bộ. Một số trường hợp bị xử phạt tại Hà Nội năm 2022 cho thấy ranh giới mong manh giữa chia sẻ chi phí và hoạt động kinh doanh trái phép.

Khác biệt giữa ghép xe và xe hợp đồng
Chuyên gia pháp lý Lê Minh Tuấn (Đại học Luật Hà Nội) chỉ ra 3 tiêu chí phân biệt:

1. Mục đích chính của chuyến đi
2. Tần suất thực hiện
3. Cách thức tính toán chi phí
   Ví dụ: Nhóm bạn cùng đi Đà Lạt và chia đều 500.000đ tiền xăng được xem là hợp tác, trong khi việc đăng bài nhận khách hàng ngày trên Facebook có thể bị coi là hoạt động vận tải chui.

Thực tế áp dụng pháp luật
Nhiều trường hợp được ghi nhận trên Zhihu cho thấy sự khác biệt trong cách xử lý giữa các địa phương. Một tài khoản có tên @PhongSa kể lại trải nghiệm bị phạt 7 triệu đồng tại Quảng Ninh dù chỉ chia sẻ 2 chỗ trống, trong khi @MaiChuDu lịch chia sẻ đã 3 lần ghép xe qua Lào Cai mà không gặp vấn đề gì. Sự khác biệt này phần lớn phụ thuộc vào cách giải thích quy định của lực lượng chức năng.

Góc nhìn từ cộng đồng
Khảo sát 200 người dùng Zhihu cho thấy:

• 62% cho rằng đây là hình thức tiết kiệm hợp lý
• 28% lo ngại rủi ro pháp lý
• 10% từng gặp sự cố liên quan đến tranh chấp chi phí
  Một thành viên có nickname @XeĐạpGió nhận định: "Vấn đề không nằm ở việc ghép xe, mà ở cách mọi người minh bạch thông tin và tuân thủ nguyên tắc an toàn".

Giải pháp hạn chế rủi ro
Để cân bằng giữa nhu cầu đi lại và tuân thủ pháp luật, chuyên gia đề xuất:

• Thống nhất chi phí trước chuyến đi bằng văn bản
• Sử dụng nền tảng ghép xe được cấp phép
• Giới hạn số lượt ghép xe trong tháng
• Ưu tiên kết nối với người quen hoặc nhóm có chung mục đích du lịch

Xu hướng pháp lý trong tương lai
Bộ Giao thông Vận tải đang xem xét sửa đổi các quy định về vận tải hợp đồng nhỏ lẻ. Dự thảo mới dự kiến cho phép chia sẻ chỗ trống tối đa 4 chuyến/tháng với điều kiện không quảng cáo công khai. Thay đổi này có thể giải quyết phần nào nhu cầu chính đáng của cộng đồng phượt thủ.

, việc ghép xe du lịch không vi phạm pháp luật nếu đảm bảo các yếu tố: không mang tính thương mại, minh bạch về chi phí và tuân thủ quy định an toàn. Người tham gia cần tìm hiểu kỹ thông tin và chuẩn bị các thỏa thuận bằng văn bản để bảo vệ quyền lợi của tất cả các bên.